De provincie Noord-Holland telt duizenden monumenten en beschermde stadsgezichten. Veel van deze oude panden hebben monumentale elementen die ambachtelijk zijn geproduceerd. En dit ambacht is zeldzaam en steeds meer aan het verdwijnen. Renovatie is daarom vaak kostbaar en tijdrovend. Dit moet met 3D techniek toch eenvoudiger kunnen, dacht een eigenaar van een beschermd stadsgezicht in Haarlem. Met een door houtrot aangetaste gevelklos onder haar arm stapte ze naar de 3D Makers Zone.

Tijd voor een experiment!
De renovatie van deze ene gevelklos werd het uitgangspunt voor een praktisch experiment. Samen met de provincie Noord-Holland onderzoekt 3D Makers Zone nieuwe materialen en productietechnieken. De uitdaging hierbij is, hoe je de authenticiteit van het monument behoudt. Want iseen monumentale klos van gerecycled plastic wenselijk, als deze er precies zo uitziet als het origineel? Om de authenticiteit te waarborgen zijn er strenge regels bij renovatie van monumenten. Daarom is ook de gemeente Haarlem als partner betrokken bij dit project. Samen gaan we in gesprek over innovatieve oplossingen bij renovatie.

Kansen voor innovatie
Bij renovatie van monumenten worden niet alleen constructieve eisen gesteld, maar gelden ook regels om de historische waarde te waarborgen. Hoever mag en wil je gaan? Onlangs brandde het dak van de Notre Dame in Parijs helemaal af. Het houten framewerk was gemaakt van meer dan 13.000 eiken balken. Al is er een bos van 3 à 400 jaar oude eiken te vinden, wil je dan een replica van het origineel? Of kies je voor een duurzame, sterkere constructie van moderne materialen? Dit is natuurlijk heel iets anders dan het vervangen van één klos. Maar de discussie over kansen voor innovatie zal ook de Fransen de komende tijd flink bezighouden.

Michael Braam-Scholten, Beleidsadviseur Erfgoed – provincie Noord-Holland:
“Wat is authenticiteit? Hoe authentiek is het, als je in de toekomst met hetzelfde materiaal een exacte kopie van de originele klos kunt 3D printen? En welke kansen bieden nieuwe technieken eigenlijk voor erfgoed? In dit project zoeken wij naar antwoorden. Het doel is om samen een keuzemodel op te stellen. Een heldere leidraad wat bij renovatie van sierelementen kan. En misschien nog belangrijker, een opening voor een discussie naar nieuwe mogelijkheden. Want hoe waardevol is het nu, dat de Notre Dame een paar weken voor de brand is gescand?”

Onderzoek nieuwe technieken en materialen
Sinds kort heeft 3DMZ een Bouwlab voor innovaties binnen de bouwsector. Aankomende weken wordt in dit lab uitgezocht wat functioneel en technisch haalbaar is om de klos te produceren. Hiervoor zet 3DMZ alle bestaande en nieuwe mogelijkheden, cases en materialen op een rij.

Annette Beerepoot, Projectleider – 3D Makers Zone:
“Additive manufacturing of 3D-printing kan bij renovatie van grote betekenis zijn: maatwerk met andere, meer circulaire materialen, minder afval en een snellere productie. De eerste resultaten van het onderzoek zijn veelbelovend. Binnenkort kunnen we het eerste prototype van de gevelklos met iedereen delen.”

Teamwork en co-creatie
Aan het experiment werken diverse partners uit verschillende beroepsgroepen mee. Naast 3D Makers Zone, provincie Noord-Holland en gemeente Haarlem, is Hogeschool InHolland betrokken bij het onderzoek naar materialen en zorgt aannemer KernBouw voor specialistische kennis en ervaring in de bouw. Een mooie co-creatie, waarin ieder eigen kennis en expertise inbrengt.

Goed idee? Laat het ons weten!
Ken je een case of innovatieve toepassing bij de renovatie van sierelementen? Dan horen we het graag van je. Mail projectleider Annette Beerepoot