3DMZ heeft meegewerkt aan de miniatuurversie van Teylers woonhuis dat nu als nieuwe publiekstrekker te bewonderen is en dat er exact uit ziet zoals op 8 april 1787 toen Teylers zijn laatste adem uit blies. De miniatuurversie is een soort van poppenhuis van 3,5 meter lang, 75 cm breed en 1,5 meter hoog en is gemaakt op schaal 1:12. 

Koningin Máxima nam als een van de eerste bezoekers ook een kijkje in het Miniatuurhuis. FOTO MARTIJN BEEKMAN / TEYLERS MUSEUM

Een team van acht mensen heeft er aan gewerkt en is gebouwd op aanwijzingen van Jet Pijzel-Domisse, die een standaardwerk over Hollandse pronkpoppenhuizen in de zeventiende en achttiende eeuw op haar naam heeft staan. Het complete huis is nagebouwd en voor alle prachtige sierlijke elementen, beelden, ornamenten en al het andere fantastische Jugendstilwerk dat in het miniatuurhuis is verwerkt, werd 3DMZ ingeschakeld. 

3DMZ heeft in combinatie met BouwLab namelijk de opdracht gekregen om deze sierlijke originele pracht en praal tijdens de verbouwing van het originele huis in te scannen met een 3D-scanner. Met als doel om dit vervolgens op schaal 1:12 in detail voor het miniatuurhuis uit te printen met verschillende 3D-printtechnologieen. Een bijzonder project en mooie klus.

Tijdens ons eerste bezoek samen met de miniatuurhuisbouwers werd duidelijk hoe complex de opdracht was om alles zo exact mogelijk na te kunnen bootsen op kleine schaal.

Annette Beerepoot (BouwLab R&Do) en Jeroen Veger (3DMZ) verkennen het Pieter Teylers Huis

Het verfijnde originele stucwerk in de gangen en stijlkamers werd in 1715 aangebracht door de Italiaan Giovanni Batista Luraghi uit Como. We hebben deze sierlijke koepels en gipsplafonds in een keer helemaal ingescand om vervolgens via software te schalen en gereed te maken voor verschillende 3D-printers. Zo is het complete plafond op de eerste etage uitgeprint in een soort gips met binder jetting technologie waarbij laag voor laag het poeder op de juiste plek aan elkaar wordt geprint met een printkop met een cartridge. Werkelijk alle details van het plafond zijn nu daarom in dezelfde volle glorie in het miniatuurhuis te bewonderen. 

Om de hoogste kwaliteit van de 3D-prints te garanderen werden de gewenste elementen stuk voor stuk met een HD 3D-scanner ingescand. Jasper Dol (3DMZ) (linksonder op de foto) zorgde ervoor dat alle 3D-scans uiteindelijk in hoge kwaliteit op de juiste schaal uitgeprint werden bij 3DMZ.

Vrijwel binnen een dag werden alle elementen die men terug wilde zien in de miniatuurversie van het huis ingescand.

Verschillende beelden die in het Teylers huis staan zijn ingescand en uitgeprint in zeer hoog detailniveau met SLA en DLP printers, waarbij een polymeer vloeistof laag voor laag wordt uitgehard door een lichtbron als een laser of LED-scherm. Deze 3D-printtechnologie werd vooral ingezet voor het 3D-printen van de zeer gedetailleerde elementen zoals prachtige sierlijsten bij verschillende raamwerken, authentiek hout meubilair en de sierlijke trapspijlen. De trapspijlen zelf zijn overigens niet ingescand maar compleet op maat nagetekend in 3D en alle Jugendstill elementen zijn er digitaal in geboetseerd met verschillende 3D software. Ook zijn FFF 3D-printers ingezet waarbij is geprint met verscheidene filamenten.

Voorgevel van het miniatuurhuis tijdens de preview. Jasper Dol van 3DMZ (links) ziet voor het eerst het eindresultaat.

Eindresultaat: Inkijk in het miniatuurthuis door de voordeur. Hier in deze hal zijn goed alle 3D-gescande en geprinte onderdelen te bewonderen.

Eindresultaat: Doorkijk op de eerste etage van het miniatuurhuis. Hier is goed het in gips geprinte plafond te zien tezamen met de geprinte beelden, het pleisterwerk en de gedetailleerde trapspijlen.

Eindresultaat: De trapspijlen zijn als enige niet ingescand maar compleet in 3D nagetekend. In zeer hoog detailniveau zijn al deze trapspijlen en onderdelen uitgeprint op schaal 1:12.

Eindresultaat: Inkijk in de porseleinkamer van het miniatuurhuis met de 3D-geprinte wandelementen en plafond.

Dit project laat mooi zien hoe authentiek ambacht en nieuwe digitale fabricatietechologieen gezamenlijk tot een prachtig resultaat kan leiden. Het team van miniatuurbouwers heeft de kennis en kunde om door middel van handwerk prachtige huizen op schaal na te bouwen. Maar ook daar zitten beperkingen aan. Een sierlijk gipsplafond of de trapspijlen in het Pieter Teylers Huis zijn vrijwel onmogelijk om met de hand na te maken. 3D-scanning en 3D-printing biedt dan een uitkomst. Bovendien kunnen alle 3D-scans uiteraard ook voor veel andere doeleinden gebruikt worden. Bijvoorbeeld voor digitale reparaties bij beschadigingen, het maken van replica’s op ware grootte of puur voor behoud van cultureel erfgoed. En niet alleen voor 3D-printing is het geschikt. Wat dacht je van gebruik van de gescande onderdelen in augmented reality of virtual reality? De mogelijkheden zijn wat dat betreft eindeloos. Het digitaliseren en dus het 3D-scannen van cultureel erfgoed is daarom, zeker met de 3D-scankwaliteit van vandaag de dag, met het oog op cultuurbehoud sowieso een zeer zinvolle investering.

Hieronder staan in 3D enkele voorbeelden van 3D-gescande of getekende elementen in het Pieter Teylers Huis dat uiteindelijk op schaal 1:12 geprint terug te vinden is in het miniatuurhuis. 

Op 5 december 2021 opende Pieter Teylers Huis de deuren voor het publiek, als nieuwe vleugel van Teylers Museum en koningin Máxima kwam de nieuwe aanwinst voor het museum hoogstpersoonlijk openen. Pieter Teylers Huis is het voormalige woonhuis van de founding father van het museum, Pieter Teyler (1702-1778) en is nauw verbonden met de ontstaansgeschiedenis van Teylers Museum dat het oudste museum van Nederland is. Een kleine tien jaar werd dit unieke Rijksmonument grondig gerestaureerd en zoveel mogelijk in authentieke staat hersteld. Enkele ruimtes van het statige pand behoren namelijk tot de best bewaarde historische interieurs van Nederland uit de 18de eeuw.  

Helaas is door nieuwe coronamaatregelen het nu niet mogelijk het museum te bezoeken. Wij hopen dat in het nieuwe jaar het grote publiek het Pieter Teylers Huis en het nieuwe miniatuurhuis komen bewonden.